𝐃𝐞𝐬𝐚𝐧𝐭 𝐧𝐚 𝐁𝐎𝐑𝐍𝐄𝐌

 

Już za niemieckich czasów na Truppenübungsplätz Gross Born ćwiczyli żołnierze nie tylko Wehrmachtu i Waffen SS… i nie tylko artylerzyści. Poligon rozjeżdżały niemieckie czołgi, transportery piechoty i rozdeptywały wysokie wiązane buty niemieckich strzelców spadochronowych – słynnych Fallschirmjäger.

Nie inaczej było za czasów radzieckich. Wtedy też poza piechotą i techniką wojskową na borneskim poligonie szkolono także radzieckich desantowców … ale ci chodzili w kierzowych sapogach.

Jedyną dużą radziecką jednostką desantową, która stacjonowała w Polsce była 83. Samodzielna Brygada Desantowo-Szturmowa (83. SBDSz) z Białogardu.

Brygada ta powstawała w maju-listopadzie 1986 roku z utworzonego pół roku wcześniej 65. samodzielnego batalionu desantowo-szturmowego. Zarówno batalion jak i brygada nie były częścią borneńskiej dywizji zmotoryzowanej, ani nawet Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej.

Białogardzka brygada podlegała operacyjnie Naczelnemu Dowództwu Kierunku Zachodniego Armii Radzieckiej, którego dowództwo było w Legnicy.

Pluton dowodzenia dywizjonu artylerii z białogardzkiej 83. Samodzielnej Brygady Desantowo-Szturmowej.
Przyłęg, poligon Borne Sulinowo, rok 1988.
Źródło: Desantowy Białogard 83 ОДШБр

Mimo, iż żołnierze brygady nosili charakterystyczne dla radzieckiego desantu powietrznego (WDW) niebieskie berety i koszulki w niebieskie paski, skakali ze spadochronem, to nie byli oni częścią WDW. Formalnie i operacyjnie brygady desantowo-szturmowe podlegały pod wojska lądowe i miały za zadanie przeprowadzanie taktycznych desantów wgłębi terytorium przeciwnika - białogardzka brygada, głównie na kierunku Cieśnin Duńskich.

Brygadę wycofano z Białogardu i przebazowano do Ussuryjska (w Kraju Przymorskim nad Oceanem Spokojnym) w czerwcu 1990 roku.

Gdzieś na borneńskim poligonie, rok 1987.
Źródło: Desantowy Białogard 83 ОДШБр

Białogardzka brygada miała swój mały poligon pod Dargikowem k. Białogardu, niektóre zajęcia szkoleniowe wymagały większych przestrzeni, które zapewniał borneński poligon. To tutaj głównie ćwiczyli ostre strzelania artylerzyści z dywizjonu artylerii 83. SBDSz.

Z czego to mogli strzelać spadochroniarze na borneńskim poligonie?

Z wszystkiego…, ale głównie ze 122 mm haubic D-30 i desantowej wersji wyrzutni rakiet BM-21W „Grad-W”. Większość tych strzeleń odbywała się na artyleryjskiej części poligonu, w okolicach jeziora Przyłęg.

Dla ćwiczących tam radzieckich żołnierzy najciekawszym elementem tamtych terenów był pomnik z armatą, przy którym często się fotografowali.

Artylerzyści z białogardzkiej 83. Samodzielnej Brygady Desantowo-Szturmowej na poligonie Borne Sulinowo. Rok 1987.
Źródło: Desantowy Białogard 83 ОДШБр

Borne Sulinowo, rok 1987.
Żołnierz ze zdjęcia nie jest „desantnikiem”, .
To Rosjanin z nieznanej mi jednostki, który pożyczył mundur i beret tylko do fotografii.
W tle widzimy nieistniejącą już obserwacyjną wierzę przeciwpożarową (nazywaną też wieżą strażacka – wg tej opinii mająca służyć do szkolenia wojskowych strażaków).
Źródło: sgvavia,ru

Żołnierze kompani inżynieryjnej 83. Samodzielnej Brygady Desantowo-Szturmowej z "wizytą" w Bornem Sulinowie - 9 maja 1987 roku.
W tle widać nieistniejące już dzisiaj: klub żołnierski 255. Pułku Zmotoryzowanego Gwardii (pełniący też funkcję reprezentacyjną garnizonu gdzie swoje siedzimy miały różne organizacje) i pomnik Lenina.
Źródło: Desantowy Białogard 83 ОДШБр

Radziecka haubica D-30 z dywizjonu artylerii 83. Samodzielnej Brygady Desantowo-Szturmowej podczas strzeleń na poligonie w Bornem Sulinowie. Rok 1989.
Źródło: Desantowy Białogard 83 ОДШБр

Opracował: Zbigniew Ziemiński