Manierko-menażka wz.1959M czyli z czego jedzono i pito na poligonie.

 

Manierkoo-menażka wz.1959M

Manierko-menażka, nazywana także zestawem kombinowanym, została przyjęta na wyposażenie wojsk WDW ZSRR rozkazem nr 78 z 17. września 1959. Nie spotkałem się z informacjami by był to jakiś wzór "zapożyczony" i można przypuszcza, że zestaw ten jest pomysłem czysto radziieckim.
Produkcje manierko-menażki podjęto w fabryce Красный выборжец, cecha tego zakładu KW (cyrylicą) jest bita w heksagonie na małym i dużym kociołku menażki oraz na kociołku wzoru 1959M i butli manierki wzoru 1959.
Bicia na butli manierki wz. 1959M nie stwierdziłem, poza manierkami wykonanymi z plastiku (o czym w dalszej części artykułu).

Zestaw ten pierwotnie był przeznaczony tylko dla pododdziałów WDW i jednostek specjalnych, w praktyce manierko-menażkę „dostawali” także żołnierze pododdziałów morskiej piechoty, rozpoznania, jednostki pancerne, artylerzyści.

W ZSRR występowały dwa rodzaje tych zestawów manierko-menażek wz.1959 i wz.1959M.

Zestaw kombinowany wz. 1959

Złożona manierko-menażka wz.1959.

Wprowadzony do użytku wspomnianym wyżej rozkazem, składał się z następujących elementów:
- manierki aluminiowej o pojemności 1 litra z charakterystycznym zawalcowaniem połączenia dwóch elementów składowych manierki, bez "krzyża" na wierzchu manierki i płaskim dnem
- aluminiowego kociołka menażki o pojemności 1 litra z drucianym uchwytem. Masa zestawu (bez wody) - 440 g.

Manierko-menażki te nie miały pokrowca transportowego a przenoszone były w plecaku desantowym RD-54, lub wzorem wojennym w płóciennym worku.
Poza wspomnianą wyżej cechą/biciami zakładu wytwórczego, zestawy te nie były w żaden inny sposób znakowane: rokiem produkcji, nr partii itp., nie były także fabrycznie malowane farba ochronną.
Produkowano te zestawy prawdopodobnie do końca lat 60 –tych, ale około 1966/1967  zaczęto zastepować je nowymi zmodernizowanymi zestawami wz.1959M.

W wielu publikacjach, wpisach, sklepach internetowych zestaw kombinowany wz.1959M jest  BLĘDNIE określanan jako wz.1972, takiego wzoru zestawu kombinowanego nigdy w ZSRR nie było.

Prawdopodobieństwo występowanie tego zestawu w pododdziałach 83 Brygady jest znikome, ale mogły się trafiać pojedyncze zestawy.

Elementy składowe zestawu manierko-menażki wz.1959.

Zestaw kombinowany wz. 1959M

Wprowadzony do użytku w Siłach Zbrojnych ZSRR najprawdopodobniej w latach 1966-1967, najstarszy egzemplarz pokrowca, jaki udało mi się widzieć był z roku 1968.
Zestawy kombinowane wz.1959M w pokrowcach były już na wyposażeniu 7. Dywizji Powietrznodesantowej Gwardii podczs opercji "Dunaj" w sierpniu 1968 roku.

Zestaw wz.1959M składa się z :
- manierki aluminiowej lub plastikowej o pojemności 1 litra (wytłoczonej już z jednego kawałka aluminium) z charakterystycznym „krzyżem żeberkowania” na wierzchu, zaokrąglonym spodem i wgłębieniem w dnie
- aluminiowego kociołka o pojemności 1 litra z drucianym uchwytem,
- małego kociołka-miski także wykonanego z aluminium z charakterystycznym uchwytem/ łącznikiem wykonanym z aluminiowym.
- materiałowego pokrowca do przechowywania i troczenia do pasa zestawu po jego złożeniu w tylko jeden możliwy sposób.

Manierko-menażka wz,1959M. Elemanty składowe zestawu to: manierka plastikowa, duży kociołek, mały kociołek.

Skompletowany zestaw (bez wody) i w pokrowcu waży - 640g
Zestawy wz. 1959M są także cechowane tylko zakładem produkującym KW w heksagonie na małym i dużym kociołku menażki.
Zestawy nie były fabrycznie malowane farbą ochronną.

Do zestawów kombinowanych wz.1959M  w roku 1972, w niektórych kompletach, pojawiają się manierki plastikowe. Są ona identyczne wymiarowo z manierkami aluminiowymi i kompletuje się je z kociołkami i pokrowcem jak w przypadku manierki aluminiowej.
Te plastikowe manierki mają jednak kilka wad: nie można w takiej manierce podgrzewać wody na ognisku i co najbardziej istotne dla żołnierza zwłaszcza Armii Radzieckiej... tworzywo spożywcze, z którego wykonano manierkę, rozpuszcza się pod wpływem alkoholu...
Rok tłoczenia plastikowej manierki był wytłaczony na jej spodzie.

Jaki był pierwotny zamysł wprowadzenia manierki plastikowej? Chodziło o koszty. Plastik i jego obróbka była tańsza niż tłoczenie i walcowanie aluminium.

Manierko-menażki wz.1959M w pokrowcach, widok od frontu.

Manierko-menażki wz.1959M, widok od tyłu. Widoczne szlufki do troczenia do pasa.

Manierko-menażki dostarczano do jednostek wojskowych zawinięte w papier i jak każdy sowiecki sprzęt do jedzenia jest wprost zalany nadmierną ilością zabezpieczającego smaru.
Brezentowe pokrowce dostarczano osobno i po wydaniu manierko-menażki i pokrowca żołnierz sam je kompletował.
Pokrowce były oznaczane od środka pieczątka zakładu szyjącego oraz rokiem produkcji (najstarszy jaki spotkałem to 1968).
Do bakteriologicznego odkażenia wody na jedną pełna manierkę wody należało użyć dwie całe tabletki "akwaseptu", ale stężenie chloru było wtedy tak duże ze woda się nie nadawała do picia. W praktyce stwierdzono, że jedna tabletka w zupełności wystarczy.

Zestawy manierko-menażek są użytkowane przez żołnierzy Federacji Rosyjskiej i państw postradzieckich do dzisiaj, kształt manierki i kociołków nie zmienił się, pokrowiec tylko przybrał kamuflaż, oraz dodano kilka wzorów pokrowców.

UWAGA:

Na "rynku" militarnym można często spotkać bardzo podobny zestaw manierko-menażki, sprzedawany jako radziecki zestaw kombinowany wz.1959M.
Nie jest to produkcja radziecka, ani rosyjska. 
Najprawdopodobniej jest to polski/bułgarski zestaw produkowany dla harcerzy/pionierów i sprzedawany w składnicach harcerskich w latach 80.
Istnieje też w Internecie teoria (na razie w pełni nie potwierdzona),że może to być zestaw wyprodukowany na Kubie, dla armii kubańskiej i w ramach socjalistycznej wymiany handlowej dostarczony do ówczesnego PRL-u i innych krajów "demokracji ludowej".

Ten nieradziecki zestaw różni się od oryginalnego radzieckiego kilkoma szczegółami:
- donitowane dodatkowe uchwyty na kociołkach,
- brak drucianego uchwytu (zawieszenia) na dużym kociołku,
- inaczej wygięty uchwyt scalający zestaw,
- inny kształt manierki, obecność kołnierza jak w manierce z zestawu wz.1959, ale z żebrowaniem na wierzchu,
- i najważniejsze: korek o dużo mniejszej średnicy niż radzieckie i innym gwintowaniem,

Zestaw nieradziecki manierko-menażki.
Widać dodatkowy donitowany uchwyt do dużego kociołka.
Brak drucianego uchwytu.
Foto: allegro.pl

Widać dodatkowy donitowany uchwyt do dużego kociołka
pozwalajacy spiąć mały i duży kociołek, oraz widoczny
odmienny kształt manierki.
Brak drucianego uchwytu.
Foto: allegro.pl

Widać dodatkowy donitowany uchwyt do dużego kociołka i
odmienny kształt manierki. Brak drucianego uchwytu.
Foto: allegro.pl

Opracował: Zbigniew Ziemiński " saperski"

Zdjęcia z kolekcji autora.

#desantowyBiałogard #83BrygadaDesantowoSzturmowa #manierka #menażka #manierkoMenażkaWz1959M #zestawKombinowanyWz1959 #wdw #vdv# wz1959M #zestawDesantowy